Eind oktober is het tijd om naar klimaat- en weergegevens van de habitats te kijken.
Griekse landschildpadden van de oostelijke ondersoort (Testudo hermanni boettgeri, afgekort THB) en breedrandschildpadden (Testudo marginata, afgekort TM):
In Thessaloniki liggen de nachttemperaturen momenteel gemiddeld rond de 12 graden en overdag rond de 21 graden. De temperaturen variëren tussen de 7 en 24 graden. Op Korfoe ligt de dagtemperatuur gemiddeld rond de 19 graden en ’s nachts rond de 16 graden, met een bereik van 14 tot 22 graden.
Griekse landschildpadden van de westelijke ondersoort, Testudo hermanni hermanni (afgekort THH):
In Pollença/Mallorca is de gemiddelde dagtemperatuur 20 graden en ’s nachts 13 graden, met een bereik van 9 tot 26 graden.
Moorse landschildpadden, Testudo graeca ibera (afgekort TGI):
In Belek, Turkije, is de gemiddelde dagtemperatuur momenteel 28 graden en ’s nachts 13 graden. De temperaturen variëren hier van 11 tot zomerse waarden van 33 graden.
Vanaf begin november is er een duidelijke temperatuurdaling te zien:
- Korfoe: 10-19 graden
- Thessaloniki: 8-14 graden
- Pollença (Mallorca): 10-17 graden
- Belek: 11-22 graden
Het is belangrijk om rekening te houden met de afname van het aantal zonuren vanaf eind oktober. Wie de exacte herkomst van zijn dieren kent, kan het beste de klimaattabellen van het oorspronkelijke leefgebied gebruiken. De schildpadden bereiden zich voor op de komende winterslaap door de afnemende zonuren, daglengte en temperaturen. Zodra het aantal zonuren onder de 150 per maand daalt en de nachttemperaturen onder de 15 graden komen, wordt de activiteit van de dieren duidelijk minder. Als de dieren gezond zijn en er niets de winterslaap in de weg staat, kan begonnen worden met het geleidelijk terugbrengen van de temperaturen. Of de dieren nu in een vorst- en roofdierbestendige put overwinteren of in een koelkast, de voorbereiding tot de „inwintering“ is hetzelfde.
Week 1
Voor ons betekent dit dat we geleidelijk de temperatuur in de kas moeten verlagen:
De omgevingstemperatuur (op schildpadhoogte) bij Griekse landschildpadden wordt geleidelijk naar ongeveer 14 graden ’s nachts en 19 graden overdag verlaagd met behulp van een universele thermostaat, zoals de Biogreen Thermo 2 of UT300. Verlaag de temperatuur niet meer dan één graad per dag, en verkort de zonnetijd met slechts één uur per dag, zodat de dieren kunnen wennen aan de langzaam dalende temperaturen en zonuren. Voeding en water worden tot de winterslaap aangeboden, en het is zeer belangrijk om de dieren niet „gedwongen te baden“.
Week 2
We blijven ons oriënteren op langetermijnweergegevens en klimaatdata van het habitat. Vanaf begin november is er een duidelijke temperatuurdaling zichtbaar.
THB: Thessaloniki 8-14
THH: Pollença (Mallorca) 10-17
TGI: Belek 11-22
Dit betekent voor ons een verdere geleidelijke verlaging van de temperaturen:
De omgevingstemperatuur voor Griekse landschildpadden wordt geleidelijk verlaagd naar ongeveer 10 graden ’s nachts en 15 graden overdag. Verlaag niet meer dan één graad per dag.
Maurische landschildpadden (TGI) worden ’s nachts langzaam verlaagd naar minimaal 15 graden en overdag naar 20 graden, met maximaal één graad per dag.
De zonlamp (heldere warmtelamp, Par 38, HQI of UV-lamp) blijft nog branden van 9 tot 16 uur (7 uur per dag) op 35 graden op schildhoogte. Dit is belangrijk om hun stofwisseling in werking te houden indien nodig. Pas als alle dieren meerdere dagen lang ondergedoken zijn, kan de zonlamp aan het einde van de temperatuurdaling worden uitgeschakeld.
Voeding en water worden tot de dieren in de winterslaap zijn verder aangeboden. Alleen terrariumdieren mogen af en toe in hun badje in het terrarium worden geplaatst, omdat deze dieren vaak sterk uitgedroogd zijn.
Opmerkingen voor koelkastoverwintering
Tips voor winterrust in de koelkast
Het is nu de laatste kans om een aparte „winterrust-koelkast“ aan te schaffen. De koelkast moet in een verwarmde ruimte staan waar de temperatuur in de winter minimaal 16 graden is. Anders werkt de thermostaat niet goed. Niet-verwarmde garages, tuinhuisjes of kelders zijn dus niet geschikt. Een betrouwbare „koelkast zonder vriesvak“ is geschikt. Zorg ervoor dat de waterafvoer achterin de koelkast vrij is. De schildpad moet comfortabel in de winterrustbox kunnen draaien. Er moet minimaal drie keer de schildhoogte aan substraat (losse, gezeefde aarde of speciaal schildpadsubstraat) in passen, evenals voldoende beukenbladeren. De box moet van stevig kunststof zijn, ruim van formaat en mag de wanden van de koelkast niet raken. Dit is belangrijk om bevriezing te voorkomen en beschermt tegen binnendringend smeltwater. Kies voor een stevig deksel dat deels is uitgezaagd en voorzien van een gaas. Dit deksel voorkomt dat de dieren bij stroomuitval eruit kunnen vallen. Onderin en rondom de box boor je gaten om waterophoping te voorkomen. Voor extra bescherming tegen temperatuurschommelingen kun je de box in noppenfolie of aluminiumfolie wikkelen en aan de achterkant piepschuim aanbrengen.
Koelkast & Boxen
Bij het instellen van de koelkast begin je met de warmste stand en reguleer je de temperatuur geleidelijk naar het gewenste bereik van 4,5-7 graden op alle gebruikte niveaus. De temperatuur wordt achterin de box onder het blad in het substraat gemeten, aangezien dit het koudste punt is dat je wilt beschermen. Plaats achterin elke box een thermometer. Steek deze lichtjes onder het blad in het substraat. Noteer dagelijks de minimum- en maximumtemperaturen en stel de koelkast hierop af. Het UT300 wordt in deze fase nog niet ingeschakeld; de koelkast moet zelfstandig in het optimale bereik blijven, en het UT300 dient alleen als nooduitschakelaar. Zodra de koelkast is ingesteld, wordt de sensor in de koudste box licht in het substraat geplaatst om te zorgen dat de temperatuur niet onder 4 graden daalt.
Week 3
We verlagen de temperatuur verder richting de winterrust-temperatuur. Voor Griekse landschildpadden gaan we geleidelijk naar 6 graden ’s nachts en 11 graden overdag, met maximaal 1 graad per dag verlaging. Begin met dagelijkse verlaging en geef de dieren daarna enkele dagen de tijd om te wennen. Bied de zonlamp (Par 38, HQI, UV-lamp, basking spot) nog 6 uur aan, van 10-16 uur, met 35 graden op schildhoogte. Dit is belangrijk om de stofwisseling van de dieren te activeren indien nodig. Water en voer blijven beschikbaar. Nooit dwangbaden of voer onthouden. Moorse landschildpadden TGI kunnen nu op 10 graden ’s nachts en 16 graden overdag. Laat de zonlamp nog 7 uur per dag branden, van 9-16 uur, met 38 graden op schildhoogte. Winterrust begint pas bij temperaturen onder 8 graden. Zet de dieren nog niet over of in winterrust, zelfs niet als ze al langer rusten, want dat kan stress veroorzaken en ze wakker maken.
Week 4
Controleer de temperaturen bij de dieren goed (in de aarde met een sondethermometer, aan de zijkant van het schild met een lasertemperatuurmeter, met standaard thermometers op dierhoogte). Wanneer de dieren enkele dagen niet actief zijn, kunnen de zonlampen uit. Als er nog actieve dieren zijn, biedt dan minimaal 5 uur zonlicht totdat alle dieren zich hebben teruggetrokken of inactief zijn. Houd de temperatuur voor Griekse landschildpadden op minimaal 5 graden.
Moorse Landschildpadden TGI
De zonlamp kan geleidelijk teruggebracht worden naar 5 uur per dag met 35 graden op schildhoogte. Nacht: verlaag naar 7 graden, overdag naar 12 graden, met maximaal 1 graad verlaging per dag. Zijn de dieren al langer rustend, kan de zonlamp uit en kan de temperatuur verder worden verlaagd.
Observeer de temperatuur goed bij de dieren. Te vroeg overzetten van dieren die alleen rusten en nog niet in winterslaap zijn, veroorzaakt veel stress. Vaak kunnen ze daarna niet tot rust komen en ontwaken in de koelkast. Zodra de temperatuur continu onder de 8 graden zakt, wacht twee weken voordat je de dieren verplaatst. De koelkast moet nu ingesteld zijn op 4,5-7 graden. Gebruik minimum-maximummeters om te weten welke box het koudst is. Zodra de temperatuur in dit bereik blijft, kan het UT300 Equiva thermostaat worden aangesloten. Het sensorkabeltje wordt in de koudste box achterin het substraat gestoken en vastgezet met tape.
Instelling UT300
Stel de UT300 zo in: onder de minimaal gemeten temperatuur in de koudste box uitschakelen bij 4,3 graden, inschakelen bij maximaal 5,8 graden. Bijvoorbeeld:
- Koudste box: 4,8-6,4, UT300: Uit: 4,6, Aan: 5,8
- Koudste box: 4,4-5,9, UT300: Uit: 4,3, Aan: 5,7
Observeer of het UT300 de koelkast uitschakelt bij noodsituaties en verder overlaat aan de koelkastthermostaat. Let op: een koelkast kan na uitschakelen tot 1 graad verder koelen.
Week 5-6
Let op de temperatuur bij de dieren. Als ze enkele dagen niet actief zijn, kunnen de zonlampen uit. Zakt de temperatuur onder 8 graden, wacht dan een week voor het verplaatsen. De koelkast moet nu klaar zijn voor de winterslaap.
